Thực phẩm bổ dưỡng rất cần cho trẻ sơ sinh và sản phụ, tuy nhiên, không phải cứ đồ bổ và đắt tiền là có nhiều tác dụng.


Bổ cho mẹ

Khác với những sản phụ khác sau khi sinh thường đẫy đà hơn bình thường, chị Hiền lại gầy hơn cả lúc chưa mang thai. Cho con bú được 6 tháng thì hết sữa, ông xã chị quyết định mua nhung hươu về tẩm bổ cho vợ. Tuy nhiên, sau khi uống được một tuần, không những không thấy khỏe hơn mà chị Hiền cảm thấy bứt rứt khó chịu, cơ thể như bốc hỏa, miệng khô, lưỡi nóng nhiệt, thậm chí còn xuất huyết khi tiểu tiện.

Lương y - dược sĩ Bàng Cẩm cho biết, trường hợp như trên là do bệnh nhân dùng nhung hươu quá liều, lẽ ra cần được sự tư vấn của thầy thuốc trước khi sử dụng. Theo Đông y, nhung hươu đại bổ thận dương, ích tinh huyết, cường kiện gân cốt, là thuốc chính điều trị thận dương bất túc, tinh huyết hư suy, là vật tốt để tư bổ cường tráng.

Còn theo phân tích dược lý hiện đại thì nhung hươu có tác dụng cường tráng, nâng cao chức năng cơ thể, cải thiện giấc ngủ và thèm ăn, giảm mệt mỏi, có tác dụng hồi phục tốt với người bệnh suy nhược, thúc đẩy tạo máu... Tuy nhiên, dùng nhung hươu phải bắt đầu từ liều nhỏ (1 - 3gr, ngày 2 lần), tăng lên dần dần, không dùng liều cao, để tránh dương thăng phong động, hoặc thương âm động huyết. Người bị chứng nhiệt và âm hư dương kháng kiêng dùng.

 


Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Tương tự, những thực phẩm bổ dưỡng khác như yến sào, cao ngựa hoặc sâm... mỗi loại có thành phần dinh dưỡng khác nhau nên sẽ cho tác dụng khác nhau, mục đích sử dụng khác nhau. Cho nên, cần có sự hướng dẫn của bác sĩ, thông qua thăm khám, bác sĩ sẽ biết được tình trạng sức khỏe của từng người như thế nào, có dị ứng gì không, từ đó mới tư vấn loại đồ bổ phù hợp để chúng phát huy hết tác dụng và xứng đáng với số tiền lớn bỏ ra. Nếu không có điều kiện đến bác sĩ, nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng kèm theo trong vỏ hộp hoặc tham khảo kinh nghiệm những người khác đã dùng.

Song song đó, phụ nữ sau sinh nên ăn uống đầy đủ, đa dạng các loại thực phẩm, thực đơn thay đổi thường xuyên. Đồ bổ dưỡng có thể dùng nhưng cũng phải thay đổi với các thức ăn khác nhau, không dùng chỉ một loại thức ăn sẽ dẫn tới thiếu chất, thiếu các thực phẩm cần thiết khác.

Và cho bé

Từ “hội chứng con một” hiện đang rất phổ biến trong nhiều gia đình ở VN hiện nay, cộng với việc thiếu kiến thức tiêu dùng của một số phụ huynh dẫn đến việc nhiều trẻ nhỏ bị ép dùng đồ bổ do biếng ăn và suy dinh dưỡng.

Trên các diễn đàn dành cho mẹ và bé, có bà mẹ khoe rằng đã không ngại bỏ ra vài chục triệu mỗi tháng để mua yến huyết về bồi dưỡng cho con vì thằng bé xanh xao quá. Không thua kém, những bà mẹ khác cũng nhờ người thân đi khắp nơi tìm mua cho được cao ngựa, sâm linh chi, nhung hươu thật để bồi bổ bằng những thực phẩm xa xỉ cho đứa nhỏ chỉ mới vài tháng tuổi. Ngoài ra, tâm lý sính ngoại cũng ảnh hưởng đến việc chăm sóc trẻ, cũng là sữa chua nhưng các bà mẹ không mua loại sản xuất trong nước hoặc nhà tự làm mà mua hàng ngoại nhập với giá 30 - 50 ngàn đồng/ hộp, sữa dê đóng hộp hoặc váng sữa khô với giá vài trăm ngàn đồng cũng được họ mua về mặc dù có chất bảo quản. Cho tới những thực phẩm thiết yếu có thể nấu tươi tại nhà như nước ép trái cây, rau xay, cháo dinh dưỡng đều được mua loại đóng hộp với giá cao gấp 5 - 7 lần chi phí thực.

Bác sĩ Đào Thị Yến Thủy - Trung tâm dinh dưỡng TP.HCM khuyến cáo, yến sào là thực phẩm cung cấp nhiều đạm và vi khoáng, trẻ em có thể dùng được nhưng chỉ thỉnh thoảng (tuần 1-2 lần là tối đa) với số lượng vừa phải. Không được dùng nhiều và thường xuyên vì quá nhiều đạm và vi khoáng sẽ hại gan thận của trẻ. Cao ngựa giàu can xi và đạm, cách dùng cũng tương tự như trên.



Trẻ nhỏ cần được tư vấn dinh dưỡng kỹ càng về việc nên dùng loại sữa nào

Riêng sâm thì không khuyến cáo dùng cho trẻ nhỏ. Sâm có thể dùng bổi bổ cho người suy nhược cơ thể (già, trẻ, nam, nữ đều được). Người già, người bệnh ăn kém thiếu chất có thể dùng sâm để bồi bổ và tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên cũng không khuyến cáo dùng nhiều và thường xuyên. Nên đọc kỹ nhãn hiệu bao bì ghi trên hộp sâm và tuân thủ đúng theo hướng dẫn sử dụng và bảo quản của nhà sản xuất. Với người cao huyết áp cần lưu ý khả năng làm tăng huyết áp của sâm.

Ngoài ra, theo các chuyên gia, trẻ nhỏ cần được tư vấn dinh dưỡng kỹ càng về việc nên dùng loại sữa nào, thực phẩm gì để khỏe mạnh và phát triển chiều cao. Bởi trẻ bị xanh xao và gầy yếu chưa hẳn đã do thiếu chất mà đôi khi còn tiềm ẩn bệnh lý nào đó, do đó, bỏ ra một món tiền quá lớn để mua đồ bổ cho trẻ chưa hẳn là một biện pháp tối ưu. Chưa kể, nếu tùy tiện cho trẻ dùng sâm, nhung sẽ làm khí lực tăng, dẫn đến trẻ tăng trưởng nhanh, thiếu cân bằng, có thể kích thích quá trình phát dục sớm, thậm chí làm ức chế một số chức năng tiết chất đề kháng tự nhiên của cơ thể.

 Du Miên

Tổng hợp & BT: Ngọc Diệp (NauNgon.com)